Odczuwasz silne skurcze brzucha? Skarżysz się na wzdęcia i zaparcia? Przyczyną może być IBS – zespół jelita drażliwego. To choroba, która występuje częściej u kobiet i jest uznawana za najczęstsze zaburzenie czynnościowe jelit. Całkowite wyzdrowienie pacjentów nie jest możliwe, jednak problemy można złagodzić. Choroba nie zagraża naszemu życiu, ale powoduje dyskomfort w codziennym funkcjonowaniu.
Co to jest jelito drażliwe?
Zespół jelita drażliwego (IBS) to przewlekła choroba (zaburzenie czynnościowe jelit), która dotyka części układu pokarmowego. Przyczyn IBS doszukuje się w nieprawidłowościach między osią jelita-mózg. Powoduje dolegliwości takie jak: bóle brzucha, zaburzony rytm wypróżnień czy zaparcia i biegunki.
Choroba najczęściej dotyka osoby w wieku 30-40 lat. Szacuje się, że w Polsce na zespół jelita drażliwego cierpi około 13% populacji. Do dziś nie można określić jednoznacznej przyczyny zespołu jelita drażliwego.
Objawy jelita drażliwego
Objawy choroby są uciążliwe w codziennym życiu. O IBS świadczą zaburzenia układu pokarmowego (występowanie nadwrażliwego jelita) i bóle brzucha – najczęściej w lewym dole biodrowym. Charakterystyczne dla choroby jelitowej są również powodujące dyskomfort: wzdęcia, zaparcia i biegunka. Bardzo ważnym sygnałem, kiedy lekarz powinien skierować pacjenta na badania, jest zmiana częstotliwości wypróżniania i odmieniony wygląd stolca (najczęściej półpłynny o małej objętości z dodatkiem śluzu).
Co jeszcze związane jest z chorobą? Nadmierne odbijanie, nudności i zgaga. Objawami, które mogą być przyczyną zespołu jelita drażliwego (ale również i innych chorób) są: wymioty, uczucie zmęczenia, bóle głowy, niepokój, potrzeba częstego oddawania moczu, pieczenie w okolicy nadbrzusza. Warto wiedzieć, że często IBS negatywnie wpływa na inne narządy.
Niestety ponad połowa chorych, u których wykryto jelito drażliwe, boryka się również z nadmiernym lękiem i depresją. Uczucie podenerwowania zwiększa natężenie występujących objawów choroby. Dlatego główne zasady leczenia zespołu jelita drażliwego są skoncentrowane zarówno na układzie pokarmowym, jak i psychice pacjenta.
Syndrom jelita drażliwego – co jeść?
Często zastanawiamy się, jaka dieta na IBS będzie właściwa? Z odpowiedzią przychodzi nam Low FODMAP, czyli dieta zalecana w zespole jelita drażliwego. Jej złotą zasadą jest ograniczenie węglowodanów – tych fermentujących, krótkołańcuchowych. To obecnie najlepsza dieta na zespół jelita drażliwego, która łagodzi ból oraz niweluje uczucie zaparć i wzdęć.
W diecie Low FODMAP występują trzy etapy, a każdy charakteryzuje inne działanie w walce o zdrowie. Zdecydowanie nie jest to prosty sposób żywienia, ale za to bardzo efektywny. Dieta online to prawdziwe wybawienie dla chorych. Pozwala zaoszczędzić czas i zyskać idealną dietę, niezbędną w leczeniu. Wymaga jednak wiedzy, dokładnego opracowania i systematycznych analiz, dlatego warto zaufać specjalistom od żywienia, którzy pracują z nią na co dzień.
Podczas zespołu jelita drażliwego można jeść różnorodne warzywa (pomidor, szpinak, sałata, bakłażan, rukola, seler, zielona fasolka szparagowa, oliwki, papryka, marchew, ogórek, ziemniaki, cukinia, seler, kapusta, cykoria, imbir, jarmuż, rzodkiewka) i owoce: kiwi, melon, winogrono, owoce cytrusowe, marakuje, rabarbar, truskawki, niedojrzałe banany, czy też ananas. Zawarty w owocach i warzywach błonnik usprawnia pracę jelit i skutecznie wpływa na ograniczenie objawów choroby.
Podczas diety można spożywać twarde sery (w tym cheddar, brie, fetę, mozzarellę, camembert, szwajcarski, parmezan), kasze (gryczana i jaglana) oraz produkty białkowe (owoce morza, jajka, tofu, pieczone mięso), a także pić mleko (bez laktozy, migdałowe, ryżowe). Picie czarnej kawy i herbaty nie jest zakazane, jednak trzeba obserwować reakcję organizmu. Dieta dla zespołu jelita drażliwego uwzględnia przeróżne orzechy, a także słodkości – syrop klonowy, marmoladę, dżem truskawkowy, masło orzechowe, gorzką czekoladę. Stosowanie cukru do posiłków również nie jest zakazane.
Dieta, która pozwala poradzić sobie w chorobach układu pokarmowego (IBS) nie zabrania spożycia alkoholu (gin, whisky, wódka) czy stosowania ziół i przypraw. Pieczywo, które pokochali wszyscy zwolennicy diety to chleb, szczególnie orkiszowy na zakwasie, bezglutenowy, gryczany.
Czego nie jeść przy jelicie drażliwym?
Dieta to najlepszy sposób leczenia zespołu jelita wrażliwego. Jako trener i specjalista od żywienia w swojej pracy kieruję się zasadą „zdrowie i bezpieczeństwo”. Komponując jadłospis dla chorych, pragnę, aby dieta online nie była rygorystyczna. Dieta Akopa ma być zatem radosnym, urozmaiconym „uzależnieniem” od zdrowego stylu życia.
Z żywienia podczas diety IBS musimy wykluczyć węglowodany: fruktozę, laktozę, fruktany oraz alkohole polihydroksylowe (szczególnie w pierwszym etapie diety). Należy w głównej mierze ograniczyć spożycie posiłków pogarszających pracę jelit.
Z idealnej diety dla cierpiących na bóle brzucha, zaparcia i wzdęcia, warto wykluczyć kilka rodzajów warzyw m.in.: szparagi, kalafior, groszek, cebulę, grzyby, karczochy, kukurydzę czy też brukselkę. W leczeniu należy unikać niektórych owoców (jabłek, dojrzałych bananów, śliwek, arbuzów, wiśni, brzoskwini, gruszek, suszonych owoców, mango, awokado).
Którego nabiału nie zaleca się chorym? Spożywanie takich produktów mlecznych jak jogurty, tłuste śmietany, kefiry i mleko krowie, mogą pogorszyć samopoczucie pacjenta, podobnie zresztą jak niektóre mleka roślinne: owsiane i sojowe. Zabrania się również picia napojów na bazie owoców (można pić rozcieńczone), wody kokosowej. Herbata z kopru włoskiego? O niej także lepiej zapomnieć.
Jęczmień, żyto, pszenica oraz przetwory np. płatki pszenne, nie znajdują się w menu osoby z objawami IBS. Skuteczna dieta eliminuje: hummus, nasiona roślin strączkowych, dżemy, migdały, orzechy nerkowca, pistacje, a także takie słodkości jak miód, słodziki (w takiej postaci jak ksylitol, sorbitol, fruktoza, syrop fruktozowy). Każdy dietetyk zabroni również jeść mięsa w panierowanej postaci. Podczas jakiejkolwiek diety najlepiej wystrzegać się posiłków wysokoprzetworzonych, ale też napojów bezcukrowych np. „dietetycznej” coli.
Jakie probiotyki na zespół jelita drażliwego?
Osoby chorujące na IBS są narażone na bakteryjny przerost flory bakteryjnej jelita cienkiego. Istnieją probiotyki, które łagodzą objawy zespołu jelita drażliwego. Zaleca się stosowanie dobrych probiotyków przy każdej chorobie dotyczącej układu pokarmowego. Stosowanie leków pozwala na zmniejszenie bólów brzucha i zniwelowanie wzdęć. Każde badanie wyraźnie podkreśla, że szczep, który najlepiej radzi sobie z objawami choroby to lactobacillus plantarum 299v. Pacjenci często stosują: Trilac IBS, Acidolac, Lactoral IBD, czyli probiotyki, które zapobiegają zakażeniom jelitowym. Pamiętajmy jednak o tym, by probiotykoterapię zawsze wcześniej skonsultować z naszym lekarzem prowadzącym.
Zespół jelita drażliwego – zioła, które mogą pomóc
Zioła usprawniają leczenie zespołu jelita drażliwego. Doskonale sprawdzają się w przypadku zaparć i biegunki, poprawiając perystaltykę jelit. Napoje z ziół takich jak: dziurawca, melisy, szyszek chmielu, suszonych jagód, mięty pieprzowej, rumianku, kory dębu i nasion babki (jajowatej, płesznik), pomagają walczyć o komfort dnia codziennego chorym na IBS.
Podsumowanie
Istnieje sposób na Zespół jelita drażliwego: dieta i odpowiednia farmakoterapia. Właściwe odżywianie to jedyny sposób na normalne funkcjonowanie. Należy spożywać wyłącznie ściśle określony produkty i unikać składników nietolerowanych przez nadwrażliwe jelita. Choroba obciąża nie tylko nasz organizm, ale również psychikę. Skuteczne leczenie często wiąże się ze współpracą chorego, specjalisty od żywienia, gastroenterologa i psychologa.